Original article | International Journal of Research in Fine Arts Education 2023, Vol. 6(2) 78-92
Kör ve Görme Bozukluğu Olan Bireyler İçin İki Boyutlu Görsel Sanat Eserlerinin Erişilebilir Sergileme Biçimleri
Ayşe Ekici
pp. 78 - 92 | DOI: https://doi.org/10.29329/ugsead.2023.621.3 | Manu. Number: ugsead.2023.004
Published online: December 27, 2023 | Number of Views: 33 | Number of Download: 167
Abstract
Sanatın erişilebilir ve kapsayıcı olması, insanın temel hak ve özgürlükleriyle ilintilidir. Kör ve görme bozukluğu olan bireyler; müzelerde, galerilerde veya çeşitli sergileme alanlarında genellikle görsel sanat eserlerine bağımsız olarak erişme konusunda dezavantajlı durumdadır. Bunun sebebi, ulaşım ve fiziki olanaklar konusunda yaşanan sıkıntıların yanı sıra bu eserlerin görme duyusuna ve görsel algılamaya yönelik üretilmiş olması ve bu doğrultuda sergilenmesidir. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2019 yılında yayımladığı Dünya Görme Raporu verilerine göre küresel çapta 2,2 milyar insanın kör veya görme bozukluğuna sahip olduğu bilinmektedir. Bu bireylerin genellikle görsel sanatlara ilgi duydukları gözlemlenmekte ve çeşitli çalışmalarla saptanmaktadır. Sanatın erişilebilirliğini artırabilmek için yapılan çalışmaların sayısı günden güne artmaktadır ve bu süreçte çeşitli teknolojiler geliştirilmiştir. Bu çalışmada; literatür taramasına dayanarak, kör ve görme bozukluğu olan bireylerin resim, fotoğraf, baskı gibi iki boyutlu görsel sanat eserlerine erişebilmeleri için sergileme aşamasında kullanılabilecek işitsel, dokunsal, haptik ya da hibrit yardımcı teknolojiler incelenmektedir. Böylelikle genel bir farkındalık oluşturma çabasının yanı sıra görsel sanat eserlerinin erişilebilirliklerinin artırılabilmesi için bir rehber oluşturulması amaçlanmıştır.
Keywords: Erişilebilirlik, Kapsayıcılık, Sanat, Körlük, Görme Bozukluğu
| How to Cite this Article? |
|---|
|
APA 6th edition Harvard Chicago 16th edition |
| References |
|---|
|
Audio Description Solutions. (t.y.). A brief history of audio description in the U.S. [1 Ekim 2023 tarihinde https://audiodescriptionsolutions.com/a-brief-history-of-audio-description-in-the-u-s/] adresinden erişildi. Baydemir, T. (2022). Haptik teknolojisi ve uygulamaları: Dokunma duyusu taklit edilebilir mi? TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, 14-25. Beete, P. (2015). Touch and see: Accessibility programs for people with vision impairments at the art institute of chicago. Nea Arts, 1, 17-21. Berger, J. (2007). Görme biçimleri. (Çev: Y. Salman). İstanbul: Metis Yayınevi. Brewster, S. (2005). The impact of haptic ‘touching’ technology on cultural applications. Hemsley, J., Cappellini, V., & Stanke, G. (Eds) Digital Applications for Cultural and Heritage Institutions içinde. (273-284). U. K.: Routledge. Candlin, F. (2004). Don’t touch! hands off! Art, blindness and the conservation of expertise. Body & Society, 10 (1), 71-90. D’Agnano, F., Balletti, C., Guerra, F. & Vernier, P. (2015). Tooteko: A case study of augmented reality for an accessible cultural heritage. Digitization, 3D printing and sensors for an audio-tactile experience. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 40(5W4), 207-213. Engelliler Hakkında Kanun, K.T. 1.7.2005/5378, R.G. 7.7.2005/25868. Goyal, M., Saproo, D., Bagashra, A., & Dev, K. R. (2013). Haptics: Technology Based on Touch. International Journal of Scientific Research & Engineering Trends, 2, 468-471. Harada, T., Hideyoshi, Y., Gressier-Soudan, E., & Jean, C. (2018). Museum experience design based on multi-sensory transformation approach. 15th International Design Conference, 2221-2228. DOI: 10.21278/idc.2018.0150. Holsanova, J. (2021). Audio Description of Art: The Role of Mental Imagery and Embodiment. Lund University Cognitive Studies, 181, 1-19. Jernigan, K. (1983). Blindness-Handicap or Characteristic. Future Reflections, 2(4). 5 Ekim 2023 tarihinde https://nfb.org/sites/nfb.org/files/images/nfb/publications/fr/fr02/issue4/f020401.html adresinden erişildi. UN (United Nations). (2015). Accessibility and Development: Mainstreaming disability in the post-2015 development agenda. Perego, E. (2018). Into the Language of Museum Audio Descriptions: A Corpus-Based Study. Perspectives, 27(3), 333-49. DOI:10.1080/0907676X.2018.1544648. Ravisankar, A. & Brundha, M. P. (2016). Comparative Study of Touch Perception in Normal and Blind People, Journal of Pharmaceutical Sciences and Research, 8(11), 1285-1287. Renzi, C., Cattaneo, Z., Vecchi, T., & Cornoldi, C. (2013). Mental imagery and blindness. Multisensory imagery, 115-130. DOI: 10.1007/978-1-4614-5879-1_7. Snyder, J. (2005). Audio description: The visual made verbal. International Congress Series, 1282, 935-939. DOI: 10.1016/j.ics.2005.05.215. Srinivasan, M. A. (1995). What is haptics? Laboratory for human and machine haptics: The Touch Lab. Massachusetts Institute of Technology, 1-11. Vaz, R., Freitas, D. & Coelho, A. (2020). Blind and visually impaired visitors’ experiences in museums: increasing accessibility through assistive technologies. The International Journal of the Inclusive Museum, 13(2), 57-80. WHO (World Health Organization). (2019). World Report On Vision. 17 Ağustos 2023 tarihinde https://www.who.int/publications/i/item/9789241516570 adresinden erişildi. |
